Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — YouTube платформасидаги контентни монетизация қилиш орқали ўзбекистонлик блогерлар йилига тахминан 30–50 миллион доллар даромад олиш имкониятига эга. Бу мамлакат ялпи ички маҳсулотига тахминан 0,1%гача қўшимча ўсиш қўшиши мумкин.

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (ИТИМ) маълумотларига кўра, YouTube монетизация хизмати дунё бўйича 108 та мамлакатда фаол, аммо Марказий Осиё давлатлари орасида бу хизмат ҳозирча фақат Қозоғистонда мавжуд.

Ҳозирги пайтда Ўзбекистондаги креатив индустрия соҳасида тахминан 9,6 мингта корхона фаолият юритмоқда, уларда 84 мингга яқин киши меҳнат қилмоқда. 2030 йилгача мамлакат иқтисодиётида креатив иқтисодиёт улушини 5%га етказиш стратегик мақсад қилиб белгиланган.

ИТИМ таҳлилига кўра, монетизация хизмати йўлга қўйилиши маҳаллий реклама бозори учун катта рағбат бўлади. 2024 йилда Ўзбекистондаги реклама бозори ҳажми 2,1 трлн сўм этиб белгиланган бўлиб, шундан 29% рақамли рекламага, 20% ташқи рекламага, 51% эса телевидениега тўғри келади.

Монетизация маҳаллий блогерларнинг даромадини оширади, бу эса оригинал контент яратувчилар сонининг кўпайишига ва бутун креатив соҳанинг ривожланишига хизмат қилади.

Бироқ бу хизматни йўлга қўйишда бир қанча муаммолар мавжуд. Улардан бири — фуқароларнинг шахсий маълумотларини фақат Ўзбекистон ҳудудида жойлашган серверларда сақлаш талабидир.

Шунингдек, муаллифлик ҳуқуқларининг етарлича ҳимоя қилинмагани ҳам жиддий тўсиқ бўлиб қолмоқда. Нохолис контент, айниқса фильм ва мусиқа асарларининг ноқонуний нусхалари тарқалиши муаллифларни янги маҳсулот яратишдан тўсиб қўяди.

Лицензияланган дистрибьюторлар етишмаслиги ҳам ҳолатни янада оғирлаштирмоқда.

Яна бир тўсиқ — контентнинг автоматик модерациясининг самарасизлигидир. Платформа алгоритмлари ўзбек тилидаги нутқни, унинг диалектлар хилма-хиллиги туфайли, яхши танимайди. Бунинг учун эса аудио маълумотлар йиғилиши, Google билан ҳамкорлик ва тил технологияларини ривожлантириш талаб этилади.

Шу билан бирга, тўлов тизимлари масаласи ҳам муҳим. Мамлакатда Visa, Mastercard ва UnionPay фаол бўлса-да, PayPal ва Stripe каби халқаро тўлов хизматлари Ўзбекистонда ишламайди.

Мутахассислар ушбу муаммоларни ҳал этиш учун қонунчиликни модернизация қилиш, булутли инфратузилмани ривожлантириш ва халқаро ҳамкорликни кенгайтиришни таклиф қилмоқдалар. Бу эса мамлакатда рақамли контентни тўлиқ монетизация қилиш учун қулай муҳит яратиши мумкин.