Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) -- Март — Хитойда ҳар йили ўтказиладиган «икки сессия» вақтидир. «Икки сессия» халқаро оммавий ахборот воситаларининг катта эътиборини жалб қилмоқда, улар Глобал ҳамжамият учун Хитойнинг иқтисодий тараққиётини кузатиш, мамлакатдаги сиёсий тенденцияларни кўриш учун ойна бўлди. Шунингдек, мен Хитойнинг ривожланиши ҳақидаги баъзи таассуротлар билан бўлишмоқчиман.
Биринчидан, Хитой Давлат Кенгаши томонидан эълон қилинган ҳукумат иши тўғрисидаги ҳисобот шуни кўрсатадики, 2023 йилда Хитойнинг ялпи ички маҳсулоти 126 триллион юандан ошди, бу 5,2% га ўсиш дегани, шаҳар ва шаҳарлардаги банд аҳолининг ўсиши 12,44 миллион нафарни ташкил этди, шаҳарларда ишсизлик даражаси ўртача 5,2% дан ошмади ва Хитойнинг аҳоли жон бошига даромади 6,1 фоизга ошди. Дон ишлаб чиқариш рекорд даражада 695 миллион тоннага етди, янги электро энергияда ҳаракатланувчи автомобилларини ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажми глобал кўрсаткичнинг 60 фоизидан ошди. Шу билан бирга, пилот тарзидаги эркин савдо зонасининг режа асосида ишлаши яхшиланди, халқаро бозорда экспорт улуши барқарор бўлиб қолди. Хорижий капиталдан реал фойдаланиш структурасини оптималлаштириш давом этмоқда. Ушбу рақамлар ортида Хитойнинг кучи ва барқарорлиги, ривожланган келажак учун ишончли йўналиш мавжуд. 
Ўтган йил давомида, кўплаб қийинчиликлар ва муаммоларга қарамай, Хитой иқтисодий ва ижтимоий ривожланишнинг асосий мақсад ва вазифаларини муваффақиятли бажарди, ишончли ва батафсил "натижалар жадвали"ни тақдим этди. 2024 йилда Хитой жорий ва узоқ муддатли эҳтиёжлар ва имкониятларни ҳисобга олган ҳолда «барқарорликда ривожланишга эришиш» шиорига содиқ қолишда давом этади, иқтисодий ўсишнинг мақсадли даражаси тахминан 5%ни ташкил этади, шунингдек, янги сифатли унумдорлик билан янги иқтисодий ҳаётийликни рағбатлантиради, юқори сифатли ривожланиш имкониятларини кенгайтиради, бу эса жаҳон иқтисодиётининг тикланишига янада кучли туртки беради. 
Иккинчидан, буни таъкидлаш жуда муҳим: Агар сиз Хитойга ишончсизлик  билан қарасангиз, унда сиз ҳеч қачон тўғри хулосага кела олмайсиз. «Хитой таҳдиди» ва «Хитойнинг қулаши» назариялари қанчалик асоссиз эканлиги бутун дунёга аён бўлди. Хитойнинг иқтисодий ривожланишини тушуниш қуйидаги калит сўзларнинг маъносини тушунишни яхшилайди. 
1.  Барқарорлик ва ҳаракатчанлик. Дунёнинг иккинчи йирик иқтисодиёти сифатида Хитой ҳар йили глобал иқтисодий ўсишга тахминан 30 фоиз ҳисса қўшади. Хитойда БМТнинг саноат таснифининг барча ишлаб чиқариш тоифалари тақдим этилган ва ушбу маҳсулотларни ишлаб чиқариш кўлами бўйича мамлакат кетма-кет 14 йил давомида дунёда биринчи ўринни эгаллаб келмоқда. Хитой катта институционал афзалликларга эга, жумладан, Мега бозор талаби, тўлиқ сиклли саноат тизимининг мавжудлиги ва кўплаб юқори малакали мутахассислар. Ички ҳаракатлантирувчи кучларнинг ривожланиши ўсишда давом этмоқда, Хитой иқтисодиётини тиклаш ва яхшилашнинг асосий тенденцияси узоқ муддатда ўзгармади ва ўзгармайди.
2.  Инновациялар ва юқори сифат. Хитойнинг янги тармоқлари, янги моделлари ва янги кинетик энергияси ўсишда давом этмоқда ва янги ишлаб чиқарувчи кучлар уларнинг ривожланишини тезлаштирмоқда. 2023 йилда Хитойнинг электр транспорт воситалари, литийли батареялар ва фотоэлектрик маҳсулотлар экспорти бир триллион юандан ошди, бу ўтган йилга нисбатан қарийб 30 фоизга кўпдир. Рақамли иқтисодиёт ўз ривожланишини тезлаштирмоқда, 5G фойдаланувчилари сони 50% дан ошди. Шу билан бирга, мамлакат юқори технологияли ускуналарни тадқиқ этиш ва ишлаб чиқишда муваффақият қозонди: бир қатор йирик саноат инновациялари халқаро илғор даражага етди, сунъий интеллект ва квант технологиялари каби илғор соҳаларни ўзлаштириш давом этмоқда. Инновацияларнинг юқори сифатли ривожланишни рағбатлантириш қобилияти ўсишда давом этмоқда.
3.  Ҳамкорлик ва ўзаро манфаатдорлик. Хитой ташқи дунё учун юқори даражадаги очиқликни доимий равишда кенгайтиришда, ташқи савдо сифати ва ҳажмини оширишда, хорижий инвестицияларни жалб қилиш бўйича саъй-ҳаракатларни кучайтиришда, “Бир макон, бир йўл”нинг юқори сифатли қўшма қурилишини илгари суришда, кўп томонлама ва минтақавий иқтисодий ҳамкорликни чуқурлаштиришда, очиқ жаҳон иқтисодиётини барпо этишга кўмаклашишда ва барча мамлакатлар халқлари манфаати учун ҳамкорликнинг ўзаро манфаатли натижаларини таъминлашда давом этади. Халқаро инвесторлар Хитойда ўз капиталларини кўпайтириш ва ишлаб чиқаришни кенгайтиришни афзал кўришади ва кўплаб трансмиллий корпорациялар глобал рақобатбардошликни сақлаб қолиш учун Хитой бозорида қаттиқ ишлаш керак, деб ҳисоблашади. Халқаро ҳамжамият умуман Хитойнинг иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш салоҳиятига оптимистик муносабатда бўлиб, мамлакат жаҳон иқтисодиётини тиклашга кўпроқ ижобий энергия олиб келишини кутмоқда.
Учинчидан, Хитой-Ўзбекистон муносабатлари учун 2023 йил икки мамлакат ўртасидаги амалий ҳамкорликни ривожлантиришда юксак динамика йили ҳисобланди. Давлат раҳбарларининг дипломатик стратегиясига амал қилиб, турли соҳалардаги Хитой-Ўзбекистон ҳамкорлиги эсдақоларли  дақиқаларга бой бўлди. Хитой Ўзбекистондаги энг йирик савдо ҳамкори ва асосий инвестиция манбаи бўлиб қолмоқда ва икки томонлама савдо ҳажми 2023 йилда 14 миллиард доллардан ошиб, ўтган йилга нисбатан 40 фоизга ўсди. Транспорт, энергетика, инфратузилма ва кимё саноати соҳасидаги муҳим лойиҳалар доимий равишда ривожланиб бормоқда, яшил ривожланиш, замонавий қишлоқ хўжалиги ва рақамли иқтисодиёт соҳасида ҳамкорлик ўсиб бормоқда, гуманитар алмашинувлар ва минтақавий ҳамкорлик жадал ривожланмоқда.
Шу йил бошида Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Хитойга давлат ташрифини муваффақиятли амалга оширди. Икки давлат раҳбарлари биргаликда янги даврда икки томонлама муносабатларни "ҳар қандай об-ҳаво"да ҳам кенг қамровли стратегик шерикликнинг янги даражасига кўтаришларини қайд этишди. Хитой ва Ўзбекистоннинг умумий ҳамжамиятини барпо этишни илгари суриш истиқболлари янада кенгаяди.
Хитой ва Ўзбекистон ҳар доим замонавий тараққиётга интилаётган йўлдош бўлиб келган. Хитой икки мамлакат давлат раҳбарларининг муҳим келишувларини амалга ошириш учун Ўзбекистон билан ҳамкорлик қилишга, ўзаро сиёсий ишончни мустаҳкамлашни давом эттиришга, “Бир макон, бир йўл” қўшма қурилишини ва янги Ўзбекистонни ривожлантириш стратегиясини қатъий илгари суришга, иқтисодиёт, савдо, гуманитар фанлар ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни такомиллаштиришга, шунингдек, турмуш даражасини оширишга кўмаклашишга тайёр ва инсон фаровонлиги, умумий ривожланиш ва қайта туғилишга интилиш ва Хитой-ўзбек муносабатлари учун доимий равишда яхши келажакни очиб беради.

Юй Цзюнь,
Хитойнинг Ўзбекистондани элчиси.