Халқаро вебинар жараёнида биринчи 4 кун мобайнида Covid-19 касаллиги билан оғриган бемор ҳолатини таҳлил қилиш алгоритми ва касаллик ўзини келгусида қандай тутишини олдиндан айтиш, касалликнинг турли босқичларида ўзининг самарасини кўрсатган дорилар ва бошқа долзарб масалалар муҳокама қилинган.

Ушбу вебинар 2020 йилнинг 22 декабрь куни Инновацион соғлиқни сақлаш миллий палатаси томонидан ўтказилган.

Вебинарда Буюк Британия ва Ҳиндистон мутахассислари ўзларининг тақдимотини ўтказдилар. Тадбирда мамлакат парламенти Қонунчилик палатаси вакиллари, Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш тизими мутахассислари, жумладан, Эпидемиология микробиология ва  юқумли касалликлар илмий текшириш институти, Соғлиқни сақлаш вазирлиги вилоят бошқармалари, ҳудудий инфекцион касалликлар шифохоналари, Тошкент тиббиёт академияси, Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази, Тошкент фармацевтика институти вакиллари, жами 100 нафарга яқин мутахассислар иштирок этдилар.

Лондон Қироллик госпиталининг Foundation дастури директори ва American Heart Association журнали муҳаррирларидан бири Доктор Аджай Гупта ўзининг тақдимотида COVID-19ни даволашнинг сўнги протоколларини кўриб чиқди. Унинг таъкидлашича, халқаро маълумотларга кўра, COVID-19 билан касалланганлар сони бўйича АҚШ (16,3 миллион нафар) ва Ҳиндистон (9,9 миллион нафар) биринчи ўринда эгаллаган экан. Шунингдек, айнан ушбу икки мамлакатда ўлим кўрсаткичи ҳам баланд экан. Бу кўрсаткич АҚШда 1,83 фоизни ташкил этса, Ҳиндистонда 1,46 фоизни ташкил этади экан. Дунё бўйича бугун 72 миллион киши COVID-19 билан касалланганлар сифатида рўйхатга олинган. Ўзбекистон эпидемияни етарли даражада жиловлаган. Мамлакатда бугун 75 минг 240 киши касалланган бўлиб, ўлим ҳолати 0,86 фоизни ташкил этади. 

Доктор А. Гупта халқаро тажрибага таянган ҳолда касалликнинг асосий аломатлари, COVID-19нинг ўпкадан ташқарида пайдо бўлиши, касалликнинг кечишининг ҳар хил шаклларининг ҳар хил мамлакатларда қабул қилинган   беморларни даволаш алгоритмига хос хусусиятлари, шунингдек, дори воситаларини қўллаш бўйича сўнги маълумотларни тақдим этди. Бутун дунёдаги мутахассислар полипрагмазиядан, яъни кўп миқдорда дори қабул қилишдан чекланиш керак деб ҳисоблайди. У соғайиш жараёнини оғирлаштириб юборар экан.    

Хусусан, COVID-19нинг енгил ва ўртача оғир шаклида, яъни шифохонага ётқизмасдан даволашда дексаметазонни қўллаш тавсия этилмаслиги таъкидланади. У шунингдек, шифохонага ётқизилган бўлсада, касалликнинг кислород ёрдамига эҳтиёж бўлмаган ҳолатда ҳам тавсия этилмайди. Ушбу келтирилган ҳолатларда, шунингдек ремдесивирни қўллашга қаршилик қилиш ёки аксинча уни тавсия этиш учун аниқ асослар йўқ. Лекин у касаллиги авжга чиқиш хавфи юқори бўлган беморлар учун фойдали бўлиши мумкин.

Шундай қилиб, касалликнинг кечишининг ҳар бир шакли ўз кўрсатишига эга, ҳар бир дори воситаси эса беморнинг индивидуал ҳолати таҳлилидан келиб чиқиб қўлланилиши керак.

Ўзбекистоннинг барча ҳудудларидан иштирок этаётганлардан келиб тушаётган саволларнинг кўплиги тақдимотнинг ушбу мавзуси ва тезисларига қизиқиш юқори эканлигини билдирди.

Вебинар давомида ўзбекистонлик ва чет эллик мутахассислар ўртасида аниқ келишувлар билан якун топган мулоқотлар бўлиб ўтди. Хусусан, доктор Аджай Гупта ва Миллий палата Маслаҳат Кенгаши аъзоси, тиббиёт фанлари доктори, профессор Асамиддин Камилов амалдаги шифокорлар учун касалланишнинг дастлабки 4-5 кунларида COVID-19нинг ривожланиш прогнози алгоритмини ишлаб чиқиш ҳақида қарор қабул қилдилар. Ушбу йўналишдаги ишланмалар кўпгина мамлакатларда мавжуд. АҚШ, Буюк Британия мутахассислари томонидан ишлаб чиқилган алгоритмларни, шунингдек Ўзбекистон мутахассислари тажрибасини таҳлил этиш ва улар асосида шифокорларга энг аввалдан аниқлашнинг мақбул вариантини таклиф этиш режалаштирилган.

COVID-19нинг ҳийласи шундаки, касалланган киши дастлабки кунларда ўзини яхши ҳис этиши мумкин. 5-6 кунларга келиб эса, аҳвол тўсатдан ёмонлашиши мумкин. Алгоритм эса амалдаги шифокорларга касалликнинг дастлабки кунларидаёқ бундай ёмонлашишини аввалдан аниқлаш ва COVID-19нинг ёмон кечишининг олдини олиш имконини беради.

Вебинар давомида Mahajan Imaging (Нью-Дели, Ҳиндистон)нинг асосчиси ва бош радиологи доктор Харш Махаджан иштирокчиларни  COVID-19ни радиологик ташҳислаш бўйича сўнги халқаро тажриба билан таништирди. 

Иштирокчиларни COVID-19ни ташҳислашда ўпканинг компьютер томографияси (МСТК)нинг сўнги маълумотларини расшифровка этиш билан бирга кўкрак қафасининг рентгенографиясини қўллаш тажрибаси ҳам қизиқтириб қолди. Шундай қилиб, кўкрак қафаси рентгенографияси таҳлилининг маълум кўникмасига эга бўлган шифокор, COVID-19 билан касалланган бемор ҳолатини ҳар қандай жойида аниқроқ ташҳислаши ва даволаш ишларини олиб бориши мумкин.

Шунингдек, Миллий палата томонидан радиология соҳасида сунъий интеллектни қўллаш бўйича Mahajan Imaging тажрибаси Ўзбекистон соғлиқни сақлаш тизимига бирга жорий этиш учун истиқболли тажриба сифатида батафсил ўрганилди.

Вебинар амалдаги шифокорларга COVID-19 билан касалланган бемор ҳолатини касалликнинг ҳар хил босқичида ташҳислаш ва уни индивидуал даволаш бўйича энг сўнги халқаро тажриба ва тавсиялар билан танишиш имконини берди. Коронавирус инфекциясининг тарқалишига қарши самарали кураш учун яна бир қадам бўлиши мумкин бўлган ҳамкорлик муҳокама этилди. Иштирокчилар илтимосига мувофиқ вебинар тақдимоти Инновацион соғлиқни сақлаш Миллий палатаси телеграм каналига жойланади.

Ўзбекистон Республикаси Инновацион соғлиқни сақлаш Миллий палатаси матбуот хизмати