Келажакда – водород энергияси: ИННОПРОМ сессиялари

Масофали ҳудудларни автоном водород электр станцияларидан электр энергияси билан таъминлаш мумкин. SovTest (Россия)нинг ушбу йўналишдаги тажрибаси Тошкентда "ИННОПРОМ – 2021" кўргазмасида бош директор ўринбосари Денис Урманов томонидан намойиш этилди.

Унинг 6 апрелдаги “Энергетикадаги инновациялар” сессиясидаги нутқида иқлим ўзгариши, Европа бошдан кечирган атипик қиш, Россиянинг марказий қисмида ғайритабиий совуқ об-ҳаво, гуллаб-яшнаётган гулларга зарар етказаётган совуқ каби масалаларга тўхталиб ўтди.

"Кўпгина олимларнинг фикри шуни англатадики, бу, эҳтимол, иссиқхона эффектининг тўпланиши билан боғлиқ, CО2 нинг сайёрамиз атмосферасига таъсири аниқ, шунинг учун ҳароратнинг кескин кўтарилиши, музнинг эриши ва ўзгариш океаннинг тоза суви ва шўр суви балансида. Натижада илгари Aрктикада бўлган Aрктикадаги совуқ бошқа минтақаларга кўчирилмоқда. Кўпгина олимлар бунга қарши фақат иссиқхона эффекти   ва CО2 ни камайтириш билан курашиш мумкин, деб ҳисоблашади. Жавоби аниқ – бу билан водород энергияси ёрдамида курашиш мумкин, бундан ҳам яхшироқ нарса ихтиро қилинмаган, - деди Д. Урманов. Унинг тақдимоти ҳам “CО2 билан курашиш учун водород энергияси", деб номланиши бежиз эмас. Маърузачининг сўзларига кўра, келажак кўп жиҳатдан водород энергиясига боғлиқ, аксарият мамлакатларнинг бу йўналишда иш олиб борилиши бежизга эмас.

Урмоновнинг таъкидлашича, Хитойда транспортнинг катта қисмини 2030 йилгача водородга ўтказишни режалаштирмоқда, Германияда ўтган йили водород энергетикасини ривожлантириш бўйича махсус дастур қабул қилинди ва 2050 йилга келиб немислар ўз иқтисодиётини карбонсизлаштирилишини режалаштирмоқдалар, яъни улар дизел ёқилғисидан бутунлай воз кечинг, ҳамма жойда водород, шамол, қуёш бўлади. Кореяда 2040 йилга келиб, водород бўйича миллиондан ортиқ транспорт бирлиги бўлади. AҚШ да 2020 йилда водородда юк машиналарининг замонавий ишлаб чиқарилиши очилди.

200 кВт қувватга эга водород заводини яратган, нефтни қайта ишлаш заводи фаолияти давомида ҳосил бўлган ва олдин шунчаки атмосферага қочиб кетган водороддан фойдаланадиган сингапурлик ишлаб чиқарувчиларга мисол келтирилди.

Тақдимот давомида Россия компаниясининг ўзи томонидан ишлаб чиқилган ишларнинг намуналари, хусусан, шамол генераторини, қуёш панелларини ва водород заводини ўз ичига олган гибрид электр станциясини яратиш лойиҳаси келтирилган. Ушбу лойиҳа кўриб чиқиш учун, шу жумладан, Ўзбекистондаги шериклар томонидан таклиф қилинган.

Россиянинг ўзида, маърузачининг сўзларига кўра, ушбу мавзуга ҳам жиддий эътибор қаратилмоқда. "Ўтган йили Россияда водород энергетикасини 2024 йилгача ривожлантириш тўғрисида ҳукуматнинг махсус қарори қабул қилинди".

"ИННОПРОМ" кўргазмасининг ишбилармонлик дастурининг "Энергетикадаги инновациялар" сессияси давомида Ўзбекистон ва Россия мутахассислари енергетика саноатини иқлим ўзгариши таъсири остида ўзгартириш, истеъмолчиларга талабларнинг ортиши, тақсимланган энергия ва юқори технологияларни ривожлантириш масалаларини муҳокама қилдилар. Таъкидланишича, бугунги кунда энергия ишлаб чиқаришнинг анъанавий технологиялари такомиллаштирилиб, айни пайтда энергия ишлаб чиқаришнинг муқобил усуллари ўзлаштирилмоқда.